Zingiber officinale of de oorsprong van Gember

Zingiber officinale of gember Gember of peperwortel is ‘in’…dat is een feit. Tijdens de koude maanden van het jaar des te meer in een lekkere theebereiding voor de natuurlijke bestrijding van keelpijn of hoesten. Ook in de keuken is het specerij niet meer weg te denken met zijn vrij sterke unieke en pittige smaak. Maar telkens als ik deze eigenaardige knol in de keuken tegenkom vraag ik me af…waar kom jij nu eigenlijk vandaan?

Nu ja, knol is eigenlijk geen correcte benaming, gember is een wortelstok van een plant met de naam Zingiber officinale. Het woord ‘Zingiber’ is afgeleid uit het oud- Indisch of het Sanskriet en betekent ‘gevormd als een hertengewei’ en inderdaad de wortelstokken hebben er wel iets van weg.

Op die manier zijn we in India aangekomen en het is uit die richting dat het specerij reeds in de eerste eeuw na Christus naar onze streken is overgewaaid. Vanuit Zuid- China of India verspreidde het zich over Azië en West- Afrika om zo als één van de eerste oosterse importproducten Europa te veroveren. Via Spanje kwam gember uiteindelijk in Amerika terecht.

gemberplant en gemberwortels

De gemberplant wordt zo’n 60 tot 120 cm groot en heeft spitse smalle bladeren. Uit de knoppen van de wortelstok komen jaarlijks nieuwe rietachtige stengels waarop een aarvormige bloeiwijze ontstaat. De bladeren en de bloemen groeien op afzonderlijke stengels. De bloemen zijn bleekgeel met purperen en roomwitte accenten. Gemberplanten die worden gecultiveerd voor consumptie zijn meestal steriel en zullen dus niet bloeien. De plant sterft af in de herfst waarna de wortels geoogst kunnen worden. De wortels worden opgegraven en gedroogd in de schaduw en kunnen zo gebruikt worden voor allerhande toepassingen. Oudere wortelstokken worden gemalen tot gemberpoeder. De wortelstok heeft een lichtbruine bast en een witgele binnenkant die naargelang de soort van kleur kan variëren. De planten worden vermeerderd door ze te scheuren. De plant groeit het beste in een heet en vochtig klimaat en houdt van schaduw en een voedzame bodem. Niet direct een soort voor onze regio als denk ik dat een experiment met een stukje wortelstok toch wel de moeite loont. Even binnenskamers uitproberen dus in een voedzame bodem. Er zijn vele gemberplanten die immers als kamerplant worden gebruikt en jouw huis een heerlijk fris geurtje geven.

Alleen al in India tellen we wel 50 soorten gember elk met zijn specifieke geur en aroma, elementen die bepaald worden door de bodemsoort en de klimatologische groeiomstandigheden. De scherpste gembersoorten zouden in Afrika voorkomen en voor de culinaire toepassingen moeten we in China zijn.

gemberthee Gember is niet alleen lekker in de keuken maar helpt ook tegen tal van medicinale kwaaltjes zoals reisziekte en misselijkheid, indigestie en ontstekingspijnen. Het zou ook een gunstig effect hebben bij diabetespatiënten en bepaalde kankercellen afbreken. Bovendien wordt het geheugen gestimuleerd bij regelmatige inname.

Andere leden uit de gemberfamilie die gekend zijn uit de keuken zijn Kurkuma of geelwortel en Kardemon. Ook kurkuma en kardemon hebben heeft geneeskrachtige eigenschappen.

Gember kennen sommigen beter in commerciële producten zoals gemberbier, Ginger ale, gingerbread en gekonfijte gember.