Vleermuizen in de tuin

Op 30 en 31 augustus organiseert Natuurpunt opnieuw Nacht van de Vleermuis. Dan kan je op meer dan 40 locaties terecht voor een duistere speurtocht!

Wereldwijd zijn ze met meer dan 1150 soorten! Eén op de vier zoogdieren behoort zowel mondiaal als in Vlaanderen tot de grote Orde der Vleermuizen. Het zijn nachtactieve hoog ontwikkelde zoogdieren die een unieke plaats in ons ecosysteem innemen.

Vertrouwend op hun eeuwenoude manier van echolocatie scheren ze moeiteloos doorheen de avond, de nacht en de vroege ochtend, op zoek naar insecten. Door gebruik te maken van hoogfrequentie geluiden (> 20 kHz) lokaliseren ze objecten en omgevingsfactoren waarin ze zelf in complete duisternis perfect weten te jagen en te vliegen, een opmerkelijke eigenschap.

Vleermuizen in de winter

In de gematigde streken, dus ook bij ons, zijn de meeste vleermuizensoorten echte insecteneters. Op basis van hun menukaart hebben ze zich aangepast aan ons klimaat en gaan ze in het najaar in winterslaap. Er zijn op dat moment nog maar weinig insecten te vinden. Ze gaan op zoek naar een schuilplek waar ze de winter kunnen doorbrengen. Ze verlagen hun hartritme en ademhaling en hun lichaamstemperatuur daalt. Al hangend brengen ze de winter door, ondersteboven met hun kop omlaag vastgeklauwd aan hun achterpoten.

In deze slaaptoestand teren zij op hun vetreserve die ze al in het najaar hebben aangelegd, die maakt dan zo'n 25 à 30% van hun lichaamsgewicht uit. Ze slapen hierbij in een koele enigszins vochtige en vorstvrije ruimte. De duur van de winterslaap is soortafhankelijk en kan van oktober tot april duren. Als het buiten even zachter wordt durven vleermuizen hun winterschuilplaats te verlaten om even de vleugels te strekken en wat insecten mee te graaien, waarna ze opnieuw van hun winterslaap genieten. Dit is echter meer uitzondering dan regel gezien zo'n winterse uitstap heel wat energie vraagt.

Doordat de schuilplaatsen steeds schaarser worden kan je de vleermuizen helpen door het ophangen van speciaal ontworpen vleermuizenkasten. Meestal zijn dit houten kasten omdat hout simpelweg goed isoleert en voor heel wat diersoorten vertrouwd en aangenaam aanvoelt. Hang verschillende kasten op verschillende hoogtes en in verschillende richtingen om deze unieke inwoners te lokken en zorg er voor dat elke kast toch minstens van een paar zonnige uren per dag geniet. Vleermuizen zijn namelijk echte warmteliefhebbers.

Gevels of stevige bomen zijn ideale plaatsen voor vleermuizenkasten zolang de minimale hoogte van 300 cm maar wordt gerespecteerd. Ook een vrije aanvliegroute is voor deze fantastische dieren een must. De kasten worden 's zomers ook als nestplaatsen gebruikt in de zogenaamde kraamkolonies.

Nestkast voor vleermuizen

^€34⁹⁹

Bekijk in onze webshop

Schwegler nestkast vleermuizen in houtbeton

^€49⁹⁹

Bekijk in onze webshop

Wie vleermuist door onze tuin?

De gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus) is de kleinste maar bij ons ook de meest algemene vleermuizensoort. Heb je een nestkast in de tuin hangen, dan heb je een grote kans dat ze bewoond zal worden door deze soort.  

Zij houden van een menselijke omgeving, verschansen zich in en bij gebouwen en jagen 's nachts in onze tuinen op vliegen en muggen. Deze kleine rakkers – ze passen namelijk perfect in een luciferdoosje – eten maar liefst meer dan 300 insecten per nacht! Zo helpen ze ons om vervelende insecten zoals muggen onder controle te houden. 

Het gewicht van een vleermuis kan variëren van 5 tot 25 gram en per dag zou ieder exemplaar 1/4 tot de helft van zijn lichaamsgewicht aan insecten naar binnen werken. Dit maakt hen dus zeer belangrijk!

Hang dus nog vóór het voorjaar een vleermuizenkastje op in jouw tuin en maak je tuin insectenvriendelijk. Plant of zaai bloemen met een hoog nectar gehalte, bouw insectentorens, leg een composthoop aan en zorg voor een waterpartij in de tuin om insecten te lokken.

Ook de grotere laatvlieger schuilt in menselijke bouwwerken en houdt ervan in onze tuinen te jagen. Al vroeg op het jaar vangt Eptesicus serotinus vliegen en muggen. In de zomer komen er motten en kevers bij op hun menu. De laatvlieger is ongeveer dubbel zo groot als de gewone dwergvleermuis, tot 8 cm lichaamslengte.

Tuinieren kan dus perfect met vleermuizen, die in ruil voor een schuilplaats maar al te graag een handje helpen bij het vangen van muggen en vliegen. Wist je trouwens dat 13 van de 17 soorten vleermuizen in Vlaanderen met grote ernst zijn bedreigd! Daarom geef ik nog even mee dat we ze zeker moeten helpen want vleermuizen vangen, verstoren of doden is bij wet verboden alsook het vernietigen of het onbereikbaar maken van permanente verblijfplaatsen.

Interessante en volstrekt nuttige diertjes die dus - ondanks alle Dracula- en vampierenverhalen -  allesbehalve gevaarlijk zijn en een grote meerwaarde voor ons ecosysteem vormen!

Een vleermuis in huis wat nu?

Een opening van 2,5 x 1 cm, meer hebben vleermuizen niet nodig om zich te verschuilen in gebouwen. In spouwmuren, in spleten tussen dakpannen, in rolluikkasten, tussen het dakgebinte,...

Vliegt er een vleermuis rond in jouw woonkamer? Geen schrik want er is zeker geen gevaar en ze zullen je echt niet in de haren vliegen. Door 's avonds het raam open te zetten en het licht te doven, zullen ze snel terug de weg naar buiten vinden.

Wordt jouw zolder gebruikt als kraamkamer? Sluit dan zeker de invliegopening niet af. De vleermuizen zullen een vreselijke dood sterven en geurhinder geven. Hun aanwezigheid brengt in de meeste gevallen weinig overlast met zich mee want ze brengen geen nestmateriaal mee naar binnen en knagen niet aan materialen. Hun uitwerpselen zijn ook zeer droog. Op het einde van de zomer vliegen ze gewoon van zelf uit. Is de situatie voor jou toch onhoudbaar? Onderneem dan zelf geen actie maar neem contact op met een plaatselijke natuurvereniging of vleermuisdeskundige.