Planten en verplanten

Bijna alle planten groeien met hun wortels in grond en zij hebben dus een sterke band met de bodem en de plek waar zij staan. In de natuur zijn planten zeer plaatsgebonden. Ze kennen er de omstandigheden, zijn daar op ingespeeld en niet van plan daar verandering in te brengen. Verandering geeft stress, verplanten is een zeer emotionele ervaring voor een plant. Veel planten hebben dan ook nogal wat tijd nodig om die operatie te boven te komen.

Wanneer verplanten?

Kleine bomen, heesters en vaste planten die in een tuin staan, laten zich meestal vrij gemakkelijk verplanten, mits de wortels zo min mogelijk worden aangetast. Verplanten kan het beste gebeuren als de plant in rust is (vanaf de herfst) of vlak voordat de nieuwe groei begint (einde winter of in het vroege voorjaar). Dan hebben de wortels de beste kans op goede hergroei.

Wat gebeurt er bij het verplanten met een plant?

Een plant stelt zich in op de plek waar hij groeit, qua bezonning en bodemomstandigheden. Als die omstandigheden veranderen, moet de plant zich aanpassen. Dat valt niet mee, het herstel duurt even. Meestal verloopt het verdraaien van de bladstand naar het licht toe het snelst. Onder de grond vormen planten wortels. Aan de dikkere wortels groeien heel fijne en kwetsbare haarworteltjes. De dikke wortels functioneren vooral als aan- en afvoerkanalen en ze verankeren de plant in de grond. Via die haarworteltjes nemen planten water en voedingsstoffen op en scheiden ze geringe hoeveelheden afval- en signaalstoffen uit. Als een plant wordt verplant, worden grote hoeveelheden minieme haarworteltjes van de plant losgetrokken en krijgt de plant grote moeite met z’n stofwisseling. Dat moet hij eerst herstellen om er niet aan onderdoor te gaan. Tijdens die herstelperiode kunnen andere delen van de plant worden opgeofferd omdat daar onvoldoende voedingsstoffen en/of water voor beschikbaar waren. Hoe sneller een plant zich herstelt, des te minder kans op schade.

Verzorging na het verplanten

Houd pas verplante planten een paar weken goed in de gaten. Geef extra water, zeker als het droog is. Bescherm ze met tuinvlies als er nachtvorst is voorspeld, controleer goed op aantasters (de planten zijn in hun herstelperiode kwetsbaarder), bescherm tegen harde wind. Een beetje vertroetelen kan geen kwaad. Na een paar weken voelt een plant zich dan helemaal thuis op zijn nieuwe plek.

In pot gekweekt

Tegenwoordig worden veel tuinplanten, van vaste planten tot bomen, in pot of container gekweekt. Omdat hun hele wortelstelsel zich in die pot of container heeft gevormd, is de schade die de wortels bij het uit de pot halen en inplanten oplopen, minimaal. Ze slaan dan ook snel aan. In pot gekweekte planten kunnen het hele jaar door worden geplant, behalve als het vriest. Dat is een groot voordeel, omdat de beperking van het plantseizoen tot voor- en najaar daarmee wegvalt.

Vollegrondsteelt

Bomen en heesters worden vaak in de volle grond gekweekt en dan - bij bladverliezende soorten - met losse wortels zonder grond of met kluit geleverd. Om zo’n plant leverbaar te houden, moet de kweker tal van handelingen uitvoeren. Zo moet er worden gesnoeid, gevormd en ‘rondgestoken’: de buitenrand van de wortelkluit wordt regelmatig afgestoken om de kluit compact te houden. Bij levering wordt de kluit in een gaaslap gebonden en zo vervoerklaar gemaakt.