Verhoog de biodiversiteit in jouw vijver

Wat is er nu leuker dan te ontspannen bij het water? Een waterelement in de tuin geeft een extra dimensie en maakt de tuin helemaal af. Water heeft een enorme aantrekkingkracht en niet alleen op ons. Hoe groot of hoe klein jouw vijver ook is, het vergroot de biodiversiteit in de tuin. Water is de bron van alle leven! Het biotoop van heel wat dieren en planten die je niet onmiddellijk aantreft in tuinen zonder vijver.

De diversiteit wordt bepaald door een aantal factoren. De opbouw en de ligging van de vijver zijn daarbij belangrijk maar ook de hoeveelheid zonlicht. Ligt de vijver op een plekje in de schaduw of eerder op een zonnige plek? Staan er bomen rond de vijver? Is de tuin ingesloten of toegankelijk voor wilde dieren?

Leven in en rond de vijver

De hoeveelheid licht

Hou je van bloeiende planten zoals waterlelies dan is een zonnige plek een must. Bij ondiepe vijvers kan teveel zonlicht dan weer leiden tot een te snelle opwarming van het water met een grote algengroei tot gevolg. Vijvers met een beperkte diepte herbergen de grootste variatie aan leven. De zonnestralen kunnen tot de bodem doordringen en maken zo de groei van het fytoplankton mogelijk. Plantengroei die de voedselbron vormen voor heel wat dieren. Een vijver met lange, zacht glooiende oevers lokken bovendien amfibieën zoals salamanders, kikkers en padden op voorwaarde dat de tuin voor hen toegankelijk is.

Een juiste mix waterplanten

Vijver met divers overplanten en waterlelies Voor het biologisch evenwicht zijn waterplanten absoluut nodig. Een mix van zuurtstofplanten, moerasplanten, drijvende planten en waterlelies bepalen de biodiversiteit. Ze groeien allemaal op verschillende dieptes en vervullen allemaal hun eigen functie. In een vijver met glooiende oevers is een gelaagde beplanting eenvoudig aan te brengen.

Zuurstofplanten houden het water helder omdat ze voedingsstoffen uit het water opnemen via het blad en algengroei beperken. Daarnaast geven ze ook rechtstreeks zuurtstof af aan het vijverwater wat onmisbaar is voor dieren en de in het water levende bacteriën. Om de planten goed te laten groeien is er hard water nodig waarin voldoende voedingsstoffen zitten. Na verloop van tijd kan de waterhardheid afnemen door aanvoer van regenwater of gewoon omdat de voedingsstoffen opgebruikt zijn.

Ook CO2 of koolzuur is een belangrijk element voor de goede groei van waterplanten. Het zijn de bacteriën in het water die koolzuur afgeven. Als er te weinig bacteriën zijn, dan zal de groei van de planten stilvallen. Een probleem dat zich vaak voordoet in het voorjaar. Vers water toevoegen kan helpen maar in de handel zijn er ook verschillende middelen verkrijgbaar om dit probleem te verhelpen en het water terug leven in te blazen.

Drijfplanten en waterlelies voorkomen dat het water in de zomer te sterk opwarmt en verdampt. Een derde van de vijver mag bedekt zijn zodat zuurstofplanten nog voldoende licht krijgen. Moerasplanten zijn goed voor dieren die aan de oever leven maar dragen ook hun steentje bij tot het zuiveren van het water en zijn een voedingsbodem voor bacteriën die bij de wortels leven.

Maak de vijver toegankelijk voor dieren

Leg op de oever wat stenen en grote takken om de toegankelijkheid voor dieren te vergroten. Het geeft ook aan vogels de mogelijkheid om van het water te komen drinken of er in te baden. Bij vijvers met rechte wanden kan je verschillende niveaus aanbrengen met stenen zoals bijvoorbeeld lavastenen. Bovendien hebben ze een zuiverende werking en zijn ze ideaal om waterpartijen te filteren. Ze worden tevens gebruikt als ondergrond voor rietplanten.

Libel rustend bij de vijver Ook insecten worden aangetrokken door water. Muggen, libellen en waterjuffers leggen hun eitjes net onder het wateroppervlak. Het zijn de perfecte indicatoren voor de kwaliteit van het water want je vindt ze enkel op niet verontreinigd water en in natuurlijke vijvers. Voor het afzetten van de eitjes hebben ze planten nodig die net boven het water uitkomen. Zon en rietstengels waar ze zich 's morgens vroeg kunnen opwarmen zijn essentieel. Libellen voeden zich onder andere met muggelarven en houden zo het aantal muggen binnen de perken. Hoe groter en natuurlijker de vijver, hoe meer verschillende soorten libellen en waterjuffers jouw vijver zullen uitkiezen om zich voort te planten.

Zoetwaterpissebedden, schaatsenrijders, duikerwantsen, bootsmannetjes en nog meer wantsen en torren kunnen in de vijver voorkomen. De geelgerande watertor is een kever die wel eens voor overlast kan zorgen in stilstaand water. Het is een waterroofkever die zich voedt met larven, wormen, schietmotten, kleine kreeftachtigen en soms ook wel met kleine kikkers. De kever zoekt 's nachts, als het warm is, nieuwe waterrijke gebieden op. De kever kan dus plots in jouw vijver opduiken maar even goed snel terug verdwijnen. Ook de platte waterwants is een geducht roofinsect. Het is een behendige zwemmer die zich ook over het land kan voort bewegen. Zijn prooien kunnen tot wel twee keer de grote van zichzelf hebben: kleine visjes, kikkervisjes, waterinsecten en de larven ervan.

Waterzuivering door mosselen en slakken

Poelslak - Zoetwatermossel met bittervoorn

Om water te zuiveren heb je niet altijd een pomp nodig. Een juiste hoeveelheid planten doet al wonderen maar ook in het water levende dieren kunnen helpen om het water helder te houden. Wist je dat zoetwatermosselen water zuiveren en dat ze ook nodig zijn voor de voortplanting van bittervoorntjes? Eén mossel zuivert per dag ongeveer 50 liter water. Ze voeden zich met algen en met andere zwevende organismen in het water. Hij zuigt het water aan de ene kant op en het water komt er gefilterd aan de andere kant terug uit. Is het water in jouw vijver van slechte kwaliteit dan zullen de mosselen sterven. Dan weet je meteen dat je actie moet ondernemen! Ze houden er van om zichzelf in te graven in zand, substraat of lavasplit op een diepte van ongeveer 30 à 50 cm. Je kan ze ook in een vijvermandje leggen.

Poelslakken en mosselen zijn het beste schoonmaakteam van de vijver! Slakken zijn effectief in het opruimen van draadalgen, rottende planten en het reinigen van de vijverwanden. Er zijn verschillende soorten maar ze zijn allemaal even nuttig.

In het voorjaar kan de vijver wat minder helder zijn. dat komt omdat algen eerder op gang komen dan zuurstofplanten. Van zodra de planten beginnen te groeien zullen de algen afnemen. We moeten dus nog een beetje geduld hebben.