Hydrangea of hortensia: soorten en planten

Hortensia (Saxifragaceae ofwel steenbreekachtigen).
Hydrangea macrophylla (Hydran = water / Angeion = vaatje / Gea = schip).
Natuurlijke biotoop : - Amerika, Azië, Indonesië.

Soorten

Meer dan 80 verwilderde soorten, waarvan een 60-tal bij ons inheems goed gedijen. Deze soorten zijn dan ook wintervast, maar wel bladverliezend. De nu gekende soorten zijn in het westelijke gedeelte van Europa binnengebracht omstreeks de 18de en 19de eeuw. Japan en China had al vroeg verscheidene cultivars omstreeks deze perioden.

Aankoop van planten

- koop in eerste instantie containerplantjes.
- schaf gezonde planten aan, zonder dorre of bruine bladeren bij aankoop.
- Staat de plant in bloei, is dat mooi meegenomen. Dit kan belangrijk zijn voor de kleurechtheid!

Het planten zelf

- maak steeds een plantgat dat 2 maal zo breed en zo diep is. Vul het plantgat op met rijpe kompost om een goeie vochthuishouding te kunnen bewerkstelligen. Op deze manier blijft de kleur"echt"heid ook up to date !

- Bij containerplantjes opletten voor eventuele verdroogde wortels, deze worden ietwat teruggesnoeid alvorens we tot planten overgaan.

- Zet de potjes met de planten even in een emmer met water (op temperatuur), vooraleer we de planten eruit halen, dit geeft minder kans op beschadigingen.

- Best is ook de kluit met de handen voorzichtig los te maken, zodanig dat de wortels zich mooi kunnen "innestelen" op hun nieuwe plaats.

Plantperiode: - de betere periode is ergens tussen maart en april (ook voor snoei trouwens).

Algemene kenmerken

- hoogte gemiddeld 60 cm tot 1 meter of meer.
- Er bestaan ook klimvariëteiten die meters hoog worden.
- Er onderscheiden zich een 3-tal vormen onder de Hortensia :

---> de Paniculata (of schapekophortensia): heeft een kegelvormige bloeiwijze met steriele* en fertiele* bloeminplanting.

* steriele= onvruchtbare bloemen (eerder lokbloemen genaamd) ook infertiel genoemd.
*fertiele = vruchtbare bloemen (met stampers en meeldraden).

---> de platte schermen: ---> Ook hier weer hebben we fertiele bloemen centraal staan, met aan de buitenzijde steriele bloemen die de insecten moeten aantrekken.

---> de gewone bolhortensia: tuinhortensia.---> gekenmerkt door de bolstructuur met steriele bloempjes.

Bloeiperiode

- de bloei ligt tussen juni en september (al naargelang de soorten).
- de kleuren variëren van wit, roze, blauw tot roodachtige types.
- weet ook dat de bloemen zich enkel vestigen op het 2 jarige hout. Je onderscheid een 2-jarige twijg makkelijk van het jongere groene hout.

Kleurverandering van de bloemen

- zoals sommige onder jullie waarschijnlijk al eens gehoord hebben, bestaat de mogelijkheid om bepaalde soorten te "forceren" naar andere kleuren. D.w.z.: de rose bloemen kan men tot blauwe "omtoveren", van zodra je met de pH van de grond gaat spelen. Dit kan door toediening van 200 gram aluin/m² ALUIN = een samenstelling van aluminium- en kaliumsulfaat: scheikundig: KAl(SO4)2.12H2O. Deze is te koop bij de drogist.

Ook andere kleuren kunnen bekomen worden bij andere soorten.
Kortweg : hoe zuurder de grond hoe meer kans op blauwe bloemen.

Wil je toch de echtheid van kleur behouden, kan je de grond "verzachten" door zeewierkalk toe te dienen. De pH-waarde neutraliseert zich dan weer.

Bemesting

Gebeurt het best tussen winter en lente met een droge meststof. Een goede verhouding is bv. N 12, P 14, K 24 en dit per kg/m³.

Basis van de meststof = 25% droge stof, 20% organisch, (rest turf-(strooisel), zand, meststoffen). Problemen van vergelend blad blijven dan meestal ook uit.---> probleem uit zich door tekorten van ijzer en andere mineralen in de bodem.

Standplaats

- Zet de plant NOOIT in rechtstreeks zonlicht !
- Hij verdraagt eerder een noordelijke of westelijke aanplant.
- De plant voelt zich goed in ietwat vochtigere bodem, daarom is het opportuun om rijpe kompost rondom de planten te doen.
---> Kompost houdt goed het vocht vast en voorziet de bodem in onze tuin van nuttige bacteriën.
- De Hortensia leeft perfect in harmonie met andere struiken zoals de rhododendron en hulst. (Liefhebbers van zuurdere bodems).

Onderhoud

- Schoffelen: opgelet! De plant heeft veel oppervlakkige wortels, wat resulteert in mogelijke wortelbeschadiging tijdens het schoffelen.
- Aangieten: doe dit steeds aan de voet van de plant.
- Mulchen kan met grasmaaisel.

Snoeien

Snoei 1/3de terug van de twijgjes, strengere snoei geeft minder bloemen tot gevolg.
Bij oudere planten mag een radicale snoei toegepast worden, hierbij zullen dan nieuwe jonge takjes gevormd worden. De terugsnoei is dan tot op 5 cm boven de grond. Voorzie steeds een knop of oog die naar buiten gericht is bij het snoeien.

Vormsnoei wordt bij de Hortensia niet toegepast.

Bloemtoppen worden er pas in het voorjaar uitgesnoeid, daar het dan veel duidelijker is om uitlopers te herkennen en niet te beschadigen.

Meer snoei-info op hortensia snoeien

Vermeerderen

door stek of aflegging van de tak.
Stekken van de hortensia kunnen doorgaans op alle momenten genomen worden.
De beworteling zelf is binnen de maand gegarandeerd.

---> Stek (kopstek): snij van de bruikbare koppen een stek met 2 ogen recht af, verwijder alle bladeren aan deze stek om verdamping tegen te gaan. En steek deze ofwel in vollegrond of stekzand (in dit geval is dat zand met turfmolm). Tijdens de winterperioden moeten de stekken afgedekt worden of in de serre geplaatst worden.

---> - Afleggen van een tak: op deze manier buigen we een takje af naar de grond, vervolgens maken we de tak klaar om te hechten in de bodem d.m.v.: de bladeren op de raakplaats met de grond te verwijderen. We leggen best een zware steen op de twijg met daarop een hoopje kompost. Na regelmatige controle stellen we vast dat de beworteling plaats heeft gehad, en dan zo kunnen overgaan tot het scheiden van de plant.

Ziekten en problemen

Meeldauw.
Mozaïekvirus (op het blad merkbaar, best is deze planten totaal te verwijderen om verdere aantasting uit te sluiten.
Slakken. (Kenmerkend aan slijmsporen en aangevreten blad).
Bladluizen (Meestal aan de uiteinden en toppen). ---> - Het Lieveheersbeestje is de natuurlijke agressor hiervoor.
De lapsnuitkever.(Vreet hoekige randen van het blad, verschijnt vanaf mei).
Spint.(bij droog weer, of kwetsbare zwakke planten vooral).
Woldopluis (terugsnoei is aan te raden meestal).