menu
Tuinadvies

https://www.tuinadvies.be   /    donderdag 28 maart 2024

Paddenstoelentijd – schadelijke zwammen voor bomen

Het is geen geheim dat vele paddenstoelen of zwammen in een nauw samenlevingsverband of beter in symbiose leven met verschillende naald- of loofboomsoorten. Denk maar aan de alom bekende vliegenzwam die we meestal terug vinden aan de voet een berkenboom of mogelijks ook onder andere bomen. De vliegenzwam is onschadelijk voor deze bomen want zij vormen ectomycorrhiza dat het wortelhout niet binnendringt maar omarmt.

Er zijn echter heel wat zwammen die het wortelhout of het spint- en kernhout van de boom wel binnendringen en vervolgens aantasten, vaak leiden deze parasitaire aantastingen tot boomsterfte. Eenmaal je de zwam opmerkt is het meestal te laat voor de aangetaste boom. Het proces dat de zwam in gang zet is in de meeste gevallen onomkeerbaar.

Een grote groep schadelijke zwammen vinden we vaak aan de voet van naald- of loofboomsoorten. Zij zorgen al dan niet in een snel tempo voor wortelrot of voor het rotten van de stamvoet waardoor de boom op korte of op lange termijn het onderspit delft.

De dikrandtonderzwam (Ganoderma adspersum)De dikrandtonderzwam (Ganoderma adspersum) heeft hoefijzervormige vruchtlichamen die tot 50 cm breed kunnen worden. De aantasting bij de stamvoet verspreidt zich eerder traag waardoor een aangetaste boom nog jaren meekan.

Bomen zijn minder goed af indien ze zijn aangetast door de reuzenzwam (Meripilus giganteus). De reuzenzwam zorgt op een snel tempo voor rot tot in de wortels en kan op korte tijd grote delen van het wortelgestel vernietigen.

De aangetaste boom wordt instabiel en de conditie gaat snel en sterk achteruit, de eerste tekenen van verzwakking verschijnen in de kruintoppen waar taksterfte en bladverlies optreedt. Vooral beuken ouder dan 80 jaar worden het slachtoffer van deze prachtige parasiet.


De reuzenzwam kan reeds jaren aanwezig zijn alvorens de vruchtlichamen aan de stamvoet verschijnen. Deze verschijning is voor de boom in vele gevallen de kritieke eindfase. Wist je trouwens dat beuken een waardige strijd met deze zwam leveren? Ze reageren op de aantasting door het aanmaken van extra wortels en houtverdikkingen in de onderstam om het gevecht uiteindelijk dapper en met opgeheven kruin…te verliezen.

Honingzwam - tonderzwam

Ook aantastingen van de sombere honingzwam (Armillaria ostoyae) starten bij de stamvoet van de boom. Een infectie gebeurt meestal via wonden in de wortels of stamvoet en zorgt voor het afsterven van het cambium waardoor er houtrot optreedt in de basis van de aangetaste boom. De honingzwam tast zowel loof- als naaldbomen aan.

Oudere bomen of bomen in slechte conditie vallen vaak ten prooi aan de echte tonderzwam (Fomes fomentarius). De tot 20 cm grote grijze vruchtlichamen vinden we hoofdzakelijk terug in bomen in bosverband. Er ontstaat witrot waardoor stam – of takbreuk optreedt, aangetaste bomen sterven binnen de eerst komende jaren af.

boomgaardvuurzwam (Phellinus tuberculosus) op pruimenboomOok de echte vuurzwam (Phellinus igniarius) tast het hout in de stam of tak aan. Het kernhout wordt aangetast terwijl het spinthout ongeschonden blijft, aangetaste bomen kunnen nog lang blijven leven, populieren hebben vaak last van stambreuk.

Vele van deze schimmelaantastingen starten bij het beschadigen van loof- of naaldboom die in een latere fase of net heel snel in de wonden worden aangetast. Het is dus noodzakelijk om na te gaan hoe en wanneer je precies moet snoeien en welke boomsoorten al dan niet snoei verdragen.
Ook het maken van mooie snoeiwonden is een kunst zodat deze snel kunnen genezen zonder al te veel gevaar voor infectie.

Sommige boomsoorten verdragen weinig tot geen snoei en zullen nagenoeg altijd door zwammen worden aangetast na een lichte of stevige snoeibeurt, op prunus- soorten gebeurt dit vaak door de boomgaardvuurzwam (Phellinus tuberculosus).

De enige remedie tegen deze parasieten is veelal preventie. Zorg ervoor dat bomen zo weinig mogelijk beschadigingen oplopen en vermijdt snoei, indien noodzakelijk snoeien we steeds op de correcte wijze met geschikt en goed onderhouden materiaal.

Terug naar boven icoon