Op vogeltrektocht door het herfstbos

Trek er op uit Ben je een vogelspotter, dan weet je dat het najaar één van de mooiste periodes is om vogels te spotten in de bossen. Met een aangename herfstzon die hier en daar doorheen het prachtig verkleurd bladerdek schijnt, wordt het bos een waar paradijs om door te wandelen.

Na de lente is de herfst ook één van de drukste seizoenen voor vogels. Dan trekken er miljoenen van noord naar zuid om er te overwinteren. Sommigen maken daarbij een tussenlanding in ons land, voor anderen valt onze natuur gelukkig zo goed in de smaak dat ze er de winter doorbrengen. Kortom, het najaar is voor vele vogelliefhebbers een leerrijk moment om nieuwe soorten te ontdekken.

Wie niet weg is, is gezien

De start van de herfst is ook het begin van de najaarstrek. Het hoogtepunt ligt rond september en oktober maar wil je zeker niks missen, dan moet je vanaf augustus al op pad gaan. Nu verschillende vogelsoorten onze herfstbossen bezoeken als tussenstop of eindbestemming, kan je met een vogelgids en verrekijker in de hand eropuit trekken. Speurend tussen de verkleurde bladeren, is de kans nu ook veel groter om roofvogels zoals uilen te spotten.

Vaste bosbewoners

De bosuil of Strix aluco Uilen behoren tot de groep standvogels, soorten die ons land niet verlaten. Tijdens de herfst verlaten de volwassen geworden jongen voor het eerst hun nest, op zoek naar een eigen stekje in het bos. Dit fenomeen maakt van het najaar de meest geschikte periode om een glimp van ze op te vangen.

Met hun spookachtige roep, is de bosuil één van de best gecamoufleerde uilen in zijn soort. Met de juiste zoektips kom je er ongetwijfeld ook eentje tegen. Voor de meeste soorten trek je er best laat op uit want ze vliegen en jagen liefst bij schemering of 's nachts. Een aantal soorten zoals de steenuil vliegen ook overdag. Een regel die vroeger vaak werd gebruikt om uilen te classificeren was op basis van de oogkleur: gele ogen wijzen op overdagvliegers, oranje op schemeringvliegers, en zwarte op nachtvliegers. Al zou deze regel niet meer 100% kloppen.

Een grote groep uilen leeft in en rond onze bossen, maar ook open velden en boerderijen waar muisachtigen heel actief zijn, zijn voor de uil favoriete leefplaatsen. Ze leven dus dicht in de buurt van hun prooi want uilen zijn echte jagers. Met een beetje geluk tref je een groep luidruchtige zangvogels aan, hangend rond een groep roestende (in groep rustende) bosuilen die hun aanwezigheid verraden.

Wintergast in het bos

De middelgrote havikachtige buizerd komt vrij vaak bij ons voor maar vertoeft tijdens het overwinteren het liefst in een afwisselend landschap: bossen om te rusten en open velden om te jagen. Vanuit de verre noordelijke broedgebieden Scandinavië, Noord-Rusland en Finland, komen ze vanaf september bij ons warmere oorden opzoeken. De meeste kans om ze te spotten heb je wanneer de buizerd in rondjes cirkelt boven heide en akkers, op zoek naar zijn prooi.

Buizerd of Buteo buteo

Kleine trekvogel

Naast zijn grote mede-bosbewoners is de tjiftjaf één van de kleinere trekvogels in ons land. Zijn bruin met geelgroene verenpak verraadt hem snel als hij jouw pad kruist. Verwar hem niet met de fitis. Zijn herkenbare 'tjif-tjaf'-roep zal het verschil ongetwijfeld snel duidelijk maken. Vanaf augustus tot midden oktober vertrekt de tjiftjaf naar Spanje, Portugal en vooral Marokko om er te overwinteren. Dit doet de vogel vooral 's nachts. Trek er dus niet te vroeg op uit als je ze nog wil zien vertrekken.

De tjiftjaf of Phylloscopus collybita

Populaire zomergast

Eentje dat graag op zomervakantie komt maar de winter liever in het warme Afrika doorbrengt, is de wespendief. Met zijn opvallende menukaart van wespen en honing, is de wespendief een geliefde zomergast in ons land. Dankzij de dikke huid op zijn poten en stevige verenjas, kan hij ongestoord wespennesten uit de grond graven. Zowel de pop, larf als het volwassen exemplaar gaan vlotjes naar binnen.

Vanaf eind juli tot het einde van september, trekt de vogel via het Iberisch Schiereiland, de Balkan en Italië naar zijn winterbestemming. Het is dan ook het moment om wespendieven uit hoger gelegen gebieden van Scandinavië te zien passeren. Hij lijkt sterk op de buizerd, met dat verschil dat zijn staart langer en scherper uitloopt, een soepelere vleugelslag heeft en zijn kop verder uitsteekt.

Meer noordelijke gasten spotten?

Wil je in jouw wintertuin ook gasten uit het hoge noorden verwelkomen? Voorzie dan beschutte rust- en voedselplaatsen met een gevarieerd aanbod aan voer. Benieuwd welke wintergasten je kan aantrekken? Lees hier dan verder.