Klimaatopwarming – is je tuin er klaar voor?

Er zijn geen winters meer: in december heb je dagen die net april lijken, en als het vriest blijft het bij een korte winterprik. Terwijl de zomers alsmaar langer worden. Tuinieren van februari tot december mag dan een leuk vooruitzicht zijn, maar het heeft ook minder positieve gevolgen voor je tuin.

Van links naar rechts: granaatappel, kaki, ananasbrem

Meer exotische planten

Sinds 1833 is de gemiddelde jaartemperatuur in België met 2 °C gestegen. En dat valt vooral in de winter op, waar vorst en sneeuw zeldzamer worden. De herfst duurt langer, en de lente komt vroeger: nu al bloeien planten gemiddeld 10 dagen langer. Hoe zachter de winters, hoe gemakkelijker we minder winterharde planten in de tuin kunnen houden. Fruitbomen die tot nog toe alleen in warmere regio’s overleefden, worden in onze tuinen mogelijk: granaatappels, abrikozen, nectarines, Japanse mispels, amandelbomen en abrikozen. Ook citrussen maken meer en meer kans om de winter (deels) buiten door te brengen.
Tien jaar terug lieten talloze olijfbomen in de tuin en op onze terrassen de geest, de laatste winters blijven ze probleemloos buiten. Zelfs bananenbomen, ananasbrem (Cytissus battandieri), Tetrapanax papyrifer, waaierpalmen en eucalyptus hebben minder beschutting nodig. Klimmers als jasmijn (Jasminum officinale en de wintergroene Trachelospermum jasminoides), Passiflora en de trompetbloem Campsis radicans lopen minder en minder vorstgevaar. Maar nieuwe planten betekent ook nieuwe potentiële ziektes. Zo blijken canna’s, die het in de nieuwe klimaatomstandigheden prima zouden doen in onze tuinen, vatbaar voor een nieuw virus, en worden ook camelia’s sinds kort bedreigd door een specifieke schimmel.

Gazon in de problemen

Planten die extra water nodig hebben: gras en lupines

Het lijkt erop dat het gazon het meest kwetsbare deel van onze tuin wordt. Want hoe zalig een lange, warme zomer ook is, je gazon heeft regen nodig. Een grasveld wordt moeilijker en duurder in onderhoud, en afhankelijk van kunstmatige irrigatie, zoals vandaag al in de zuiderse landen. Er wordt nu al hard gezocht naar nieuwe grassoorten, die wel tegen droogte kunnen. Ook voor de moestuin wordt die droogte lastig: courgettes, kolen, komkommers en pompoenen zullen niet meer zonder extra water kunnen. En wie in zijn (grote) tuin beuken of kastanjelaren staan heeft, mag zich aan problemen verwachten: bij gebrek aan water is de kans groot dat ze in de zomer verzwakken en op termijn ziek worden. Wintereiken, esdoorns en lindes zijn een beter alternatief, als je nu bomen wil planten. Ook typische cottagebloemen zoals Delphinium en lupinen, die veel water nodig hebben, zullen niet opgewassen zijn tegen de op til zijnde droge zomers en clematissen krijgen het veel moeilijker. Droogtebestendige planten zoals toorts (Verbascum), Cistus, mediterrane kruiden, vetplanten en lavendel worden meer en meer belangrijk in onze tuinen.

Nattere winters, meer plagen

Terwijl de gemiddelde neerslag in de zomer daalt, krijgen we in de winter juist meer nattigheid over ons heen. Dat betekent meer werk: langer onkruid wieden, en bijna het jaar rond het gazon maaien. Planten die niet tegen natte voeten kunnen, zoals taxus, komen in de problemen. De mediterrane planten die het in de droge zomer goed zullen doen, plant je best op een verhoogd bed of tegen de helling, anders overleven lavendel, rozemarijn en Cistus de nieuwe natte winters niet. Tropische planten als bananen en palmbomen, vinden dat water net wel leuk. Er dreigen ook meer en mogelijk nieuwe ziektes. Een aantal schadelijke insecten zoals het leliehaantje, de rozemarijnkever, bladwespen en de taxuskever floreren bijzonder goed, bij de klimaatverandering. Natte winters zijn ook ideaal voor schimmels; vooral taxushagen zullen in de toekomst veel meer te lijden hebben onder Phytophthora. Plant liever een sterke haag als liguster of hulst.