Soorten karmozijnbessen

De vruchten van de karmozijnbes worden zeer graag door vogels gegeten. De giftige zaden ervan worden niet verteerd in de maag en zodoende worden ze in de ruime omgeving van de moederplant via de vogelontlasting in vele Nederlandse en Belgische tuinen uitgezaaid waar het vaste gasten worden. Ze verspreiden zich zoals de Amerikaanse vogelkers en de vlierstruik.

Karmozijnbes herkennen

De karmozijnbes is een vrij grote plant die al vrij snel tot anderhalve meter hoog kan worden. In juli en augustus verschijnen dan de opvallende witte bloemen en na de bloei verschijnen er decoratieve, zwarte vruchten die tot in de herfst aan de planten blijven zitten. Bij de Phytolacca americana gaan de twijgen met de bessen na verloop van tijd doorhangen.

Phytolacca in bloei met trossen witte bloemen.

Phytolacca
Na de bloei beginnen de bessen van onder naar boven te verkleuren

Naast de westerse karmozijnbes is er ook de oosterse karmozijnbes of Phytolacca esculenta (syn. Phytolacca acinosa, Phytolacca octandra). Deze vindt zijn oorsprong in Oost-Azië en China. Het is deze die het vaakst in siertuinen wordt aangetroffen als schone onbekende.
Het verschil tussen de twee soorten kun je best zien aan het aantal meeldraden. Bij de westerse karmozijnbes zijn het er tien terwijl de oosterse er acht heeft. Het verschil is pas goed te zien als de bessen worden gevormd.
Bij de oosterse karmozijnbes zijn de vruchten veel sierlijker daar de acht vruchtbeginsels van elkaar gescheiden zitten, terwijl die van de westerse tien vruchtbeginsels aan elkaar vergroeid zitten en volle bessen lijken.

Amerikaanse of westerse karmozijnbes / Phytolacca americana met volle bessen die in trossen naar beneden hangen.

Amerikaanse of westerse karmozijnbes
Aziatische of oosterse karmozijnbes / Phytolacca esculenta met rechtopstaande trossen
decoratieve bessen die uit 8 vruchtbeginsels bestaan.
Op de foto kun je zien dat de vogels verzot zijn op de rijpe vruchten.

De karmozijnbes heeft zeer dikke penwortels met enorme reserves die aan bieten doen denken. Als je ze uittrekt en je hebt maar een stukje van de wortel mee, dan zullen het volgende jaar meerdere stengels uit de resterende wortel opschieten. Wil je de planten definitief verwijderen uit de tuin, dan kun je ze het best met de spade volledig uitgraven zodat er geen stuk wortel achter blijft.
Bij de eerste vorst zullen de planten bovengronds volledig afsterven en in het voorjaar lopen ze net als alle andere vaste planten terug netjes uit.
De wortels en de zaden zijn zeer giftig voor mens en vee.

De karmozijnbessen in het voorjaar.

Naamgeving Phytolacca:

De naam is afgeleid van het Griekse 'phyto', of plant en anderzijds het Latijnse 'lacca' wat je kan vertalen naar lak of verf. Dat verwijst naar het een donkerrood pigment dat de Indianen vroeger uit het sap van de rijpe bessen haalden om er hun wol (kledij), sierraden, gebruiksvoorwerpen mee te kleuren. De kleurstof werd later ook gebruikt als rode inkt en evenzeer om er vale rode wijn en port mee bij te kleuren zodat deze donkerder van kleur werd. Dit heeft echter negatieve neveneffecten op de spijsvertering van de wijndrinkers. In Frankrijk werd het gebruik ervan dan ook verboden en wie toch betrapt werd kreeg toendertijd de doodstraf.
De benaming van 'karmozijnbes' verwijst trouwens eveneens naar de kleurstof die men uit het bessensap kon winnen.

De Phytolacca americana komt uit Amerika en werd door ontdekkingsreizigers meegebracht naar Europa waar de plant aan het verwilderen is.

Phytolacca
Het worden vrij hoge en brede planten.