Het insectenhotel van dichtbij bekeken

In heel wat tuinen duiken er zogenaamde insecten- of bijenhotels op, soms meerdere exemplaren in verschillende vormen, maten en kleuren. Vaak zijn ze aangekocht of zelf in elkaar geknutseld en is het ene al wat efficiënter dan het andere. We willen hiermee vooral de bijen helpen maar tegelijk kunnen deze bouwwerkjes best decoratief zijn en fleuren ze een kale tuinmuur op. Ze zijn in elk geval bijzonder populair en helpen de solitaire bijen om zich voort te planten. In een goed ingericht hotel komen zich al snel verschillende soorten nestelen. De eerste bezoekers zijn vaak gehoornde - en rosse metselbijen die hun eitjes achterlaten in buisjes van bamboe of karton, gangen in bakstenen of openingen in blokken hout. De ruimtes die voorzien zijn voor andere insecten zoals vlinders, gaasvliegen of lieveheersbeestjes worden vooral gebruikt als slaapvertrek of om te schuilen bij slecht weer. In dit laatste geval durven bijen ook nogal eens wegduiken in een bloem in afwachting van een zonnig moment.

Alle insecten samen vormen een onmisbare schakel in het bestuiven van planten. Zonder hen is er geen landbouw mogelijk en hebben we geen voedsel op ons bord. 

Kijk eens wat dichterbij

Ik kan je verzekeren dat als je het hotel op regelmatige basis van heel dichtbij bekijkt er een hele wereld voor je opengaat. Je zal ontdekken welke bijen er hun nest in bouwen, kunnen aanschouwen hoe ze te werk gaan en welke kennis en skills ze hebben. Volg je de bijen tijdens hun vlucht dan kom je ook te weten welke bloemen ze bezoeken en hoe ze voedsel verzamelen. Dit is ontzettend boeiend en voor je het weet ben je een verslaafde speurder op zoek naar nieuwe soorten en ben je bezig met het noteren van alle waarnemingen, staat jouw boekenrek vol met veldgidsen om de insecten te determineren en wordt de app ‘ObsIdentify’ één van jouw favorieten.

Veel bijen hebben een voorkeur voor bepaalde planten. De bloemen in jouw omgeving zullen dus bepalen welke soorten je tuin en jouw insectenhotel zullen uitkiezen als thuisbasis. Een voedselrijke omgeving is essentieel. De vliegperiode verschilt per soort en ook de opbouw van de nestgangen kan variëren. De ene soort bekleed de gangen met blaadjes, de andere met leem en vreemd genoeg zijn er ook soorten zoals de zijdebij die een polyester gebruiken. Deze stof produceren ze met klieren in hun achterlijf.

Maak er even tijd voor en geniet van wat je te zien krijgt. Leg ook je oor te luisteren! Je zal versteld staan van wat er in je tuin gebeurt terwijl jij druk in de weer bent met het dagelijkse leven. Solitaire bijen steken niet, heb dus geen vrees om ze te benaderen. Ze moeten geen nest verdedigen zoals werksters van sociale bijen en wespen dat doen en zullen je dus met rust laten ook al kom je heel dicht bij hen in de buurt zonder ze te bedreigen.

Wildlife World nestbuisjes voor bijenhotel 8 mm - transparant

^€23²⁹

Bekijk in onze webshop

Bloemenweide voor bestuivers + bodemverbeteraar 10 m²

^€11⁹⁵

Bekijk in onze webshop

Ongewenste gasten

Naast bijen, lieveheersbeestjes, oorwormen en andere door ons als nuttig bestempelde insecten, vinden we in een insectenhotel ook een aantal minder gewenste bezoekers. Parasitaire soorten die bijen liever niet zien komen. Ze verlammen volwassen exemplaren als voedsel voor hun larven of dringen de dichtgemetselde nestgangen binnen om daar hun eitjes af te zetten. De indringers nemen de voedselvoorraad over, vaak ten koste van de bijenlarve die aan het stuifmeel vast hangt.

• De hommelnestmot (Aphomia sociella) is een microvlinder die 's nachts foerageert tussen juni en augustus. De nachtvlinder zet haar eitjes af in hommelnesten waar de larven zich te goed doen aan de was. Ze komen vaak in grote aantallen voor en kunnen dus echt wel een bedreiging zijn voor de hommels. 
• De grote wasmot (Galleria mellonella) en de kleine wasmot (Achroia grisella), beiden nachtvlinders leggen hun eitjes in bijenkasten en dat kunnen er honderden per keer zijn. De larven voeden zich met de was, de honing en het stuifmeel in de ramen. Imkers zullen deze nachtvlinders zeker kennen. Beide soorten komen niet tegelijkertijd in één bijenkast voor.
• Koekoeksbijen: zijn bijen die niet zelf op zoek gaan naar voedsel voor hun larven maar profiteren van andere soorten. Ze leggen hun eitjes in het nest van gastbijen. De larven die uit de eieren komen doden het ei of de larve van de waardbij (de gastheer). Er komen bij ons een honderdtal soorten voor waaronder ook een aantal koekoekshommels. Ze houden zich meestal vast aan één of slechts een aantal soorten bijen die ze parasiteren. Kegelbijen richten zich meestal op behangersbijen. Ze dringen hun spitse achterlijf door de voedselbrij en leggen een ei in de opening. 

• Parasitaire wespen: bijen trekken een groot aantal parasitaire wespen aan zoals sluipwespen. Bronswespen zijn kleine sluipwespen die vaak parasiteren op mestselbijen die we vaak vinden in bijenhotels. Maar ook goudwespen, knotswespen en behangerswespen profiteren van andere bijen om zich voort te planten. Graafwespen, spinnendoders en metselwespen verlammen volwassen bijen als voedsel voor hun larven. 
• Muurrouwzwever: een vliegensoort uit de familie van de wolzwevers parasiteert op tal van insecten zoals rupsen maar ook op metselbijen en metselwespen. Zijn lichaamsbouw doet denken aan een deltavlieger en wordt vaak in stedelijke gebieden aangetroffen. Ze legt haar eitjes in het nest van de waardbij voordat het wordt afgesloten. 
• Roofvliegen: kunnen met hun korte steeksnuit vrijwel elk insect leegzuigen. Ook bijen en wespen kunnen het slachtoffer zijn maar ze brengen meestal geen grote schade aan populaties toe. 
• Varroamijten: spinachtige diertjes die het lichaamsvocht uit poppen van honingbijen zuigen. Kunnen grote schade aanrichten en zijn moeilijk te bestrijden. Er zijn nog andere soorten die bij wespen en solitaire bijen leven. In bepaalde gevallen kunnen ze ook nuttig zijn omdat ze meehelpen met het opruimen van het nest en leven van het afval dat ze produceren. 
• Mieren: kunnen veelvuldig op insectenhotels of in hommelnesten voorkomen om de aangelegde voedselvoorraad te stelen. 
• Spinnen: bijen en wespen kunnen wel eens ten prooi vallen aan spinnen zoals krabspinnen, wielwebspinnen en trechterspinnen. Ze vangen hun prooi in hun web die ze doordacht hebben opgehangen. Ook parasitaire vliegen die rond het nest vliegen, kunnen wel eens het slachtoffer zijn. 
• Vogels: mezen en spechten worden vaak in de buurt van insectenhotels gezien. Ze vernielen de dichtgemetselde cellen en pikken de inhoud eruit als lekker tussendoortje.

Om parasitaire insecten te misleiden wordt de voorste broedcel vaak leeg gelaten door de bijen die er zich oorspronkelijk hebben gevestigd. Een trucje van moeder natuur om schade door belagers te beperken. 

De lijst van parasitaire insecten is behoorlijk lang maar gelukkig zijn er ook soorten die minder schade aanrichten en die mee helpen het nest op te ruimen of de bijen gebruiken als transportmiddel. De natuur is bikkelhard maar wonderbaarlijk en bijzonder interessant om te ontdekken. Duik dus maar snel jouw tuin in en laat vooral de natuur zijn gang gaan!