Helofytenfilter of moerasfilter

Het zuiveren van water kan op meerdere manieren gebeuren. Eén daarvan de de helofytenfilter of ook wel moerasfilter genoemd.  Specifiek voor de vijver is het belangrijk dat de meeste voedingsstoffen uit het water gehaald worden. Een teveel aan voedingsstoffen is een oorzaak van groen water. Er ontstaan miljoenen kleine zweefalgen die zo massaal aanwezig zijn dat het water groen kleurt.
Het wegnemen van die voedingsstoffen kan met een goed werkende helofytenfilter.

Helofytenfilter: vijverwater filteren met (moeras)planten

Hoewel een vijver compleet te filteren is met alleen een moerasfilter, is het verstandig om een eerste voorfilter te hebben die het grote vuil verwijderd. Gemakkelijk in gebruik is de meerkamerfilter waarbij het vuil in delen wordt afgevoerd. Zo passeert het water over borstels, matten en filtermedia. Elk van die stadia heeft een soort van "bezinktank" die regelmatig wordt afgelaten. Hoewel dat water in principe proper is zitten er nog restafvalstoffen in.
Die reststoffen zijn nitraten en fosfaten. Zonder planten krijg je in de vijver een ophoping van deze stoffen. Koivijvers hebben hier vaak last van. Op regelmatige basis water verversen zorgt ervoor dat het volume aan nitraten en fosfaten niet te hoog wordt.

Hoewel een helofytenfilter ook het grove vuil kan tegenhouden gaat het hier verder in de afbraak van nitraten en fosfaten. Over het algemeen kan je zeggen "hoe sneller de planten in de moerasfilter groeien, hoe meer voedingsstoffen zij verbruiken". 

Vlieshoes voor planten - groen - 120 x 180 cm

^€12⁹⁹

Bekijk in onze webshop

Vorsthoes voor planten - 200 x 240 cm

^€42⁹⁹

Bekijk in onze webshop

De planten zullen eerst en vooral grof vuil gaan vangen tussen de plantenwortels. Deze werken als een soort van mechanische zeefjes. Omdat planten ook zuurstof afgeven is dit een ideale omgeving voor nitrificerende bacteriën.
Deze bacteriën zorgen voor de omzetting van afval naar het minder schadelijke nitraat.

De bacteriologische filtering of nitrificering gebeurt in 3 stappen.

• Het begint bij de heterotrofe bacteriën. Zij breken het organisch afval af en daarbij komt ammoniak en koolzuurgas of CO2 vij.
• Daarna wordt het ammoniak omgezet door de nitrosomonasbacteriën. Zij hebben hiervoor zuurstof nodig om een oxidatieproces in gang te steken. Ammoniak wordt gebonden aan zuurstof en carbonaat en dit zorgt op zijn beurt als voedingsbron van de bacterie. De afvalstoffen van de bacterie zijn water, koolzuurgas en nitriet.
• De derde bacteriesoort (Nitrobacter) zal het nitriet gebruiken om te binden met ammoniak, zuurstof, CO2 en carbonaat om zelf te kunnen groeien. Daarbij stoot ze enkel nog water en minder schadelijke nitraten af.

Deze filtering kan ook perfect gebeuren zonder planten, maar uiteindelijk blijft het nitraat dan zitten. Nitraat is een voedingsstof die ervoor zorgt dat planten goed groeien. Helaas zijn algen (groen water) ook planten en dus komt er door een nitrificering groen water naar voor. De groei van algen kan geremd worden door gebruik van te maken van UV-lampen (die "stralen" de algjes kapot), maar wanneer je volledig natuurlijk wilt filteren zijn planten dus belangrijk voor de afbraak van ook die laatste afvalstoffen.

Soorten planten voor de helofytenfilter

Zorg zeker en vast voor goede combinatie van planten. De nitrificering start al vroeg in het voorjaar en dus is het belangrijk dat er ook voorjaarsbloeiers aanwezig zijn in de helofytenfilter. Anderzijds is er ook het najaar wanneer planten zoals riet zullen verdorren en ook geen nitraat meer verbruiken. Dus ook najaarsbloeiende planten zijn noodzakelijk in het volledig circuit. Bovendien is het ook mooier om gedurende het hele jaar te kunnen genieten van de bloei van de planten.

Grassen of eenzaadlobbigen doen het erg goed in de vijver en groeien meestal ook zeer snel. De weelderige wortels zijn een voordeel en daarom bestaat een groot deel van de moerasfilter uit grassoorten.

• riet
  Riet is een sneller groeier met een breed wortelgestel. Dit kan een dikke mat vormen en is een zeer goede plant om in te zetten bij de filtering. Echter riet heeft sterke en scherpe wortels en daarmee groeit riet met weinig moeite doorheen dikke vijverfolie. Naast dit gevaar bestaat er ook het gevaar dat riet de lagere plantensoorten volledig overwoekert.
  
  
• gele lis
  Gele lis is dan beter dan riet, want hier is geen gevaar voor de vijverfolie. Bovendien kent deze plant een lange bloeiperiode en heeft het ook een groot wortelgestel.
  
  
• beekpunge
  Beekpunge is een klein plantje, maar is wintervast. Het voordeel is dus dat deze plant ook in koude perioden ook nog nitraat zal opnemen. Daarnaast zijn ook de blauwe bloempjes welgekomen.
  
  
• kalmoes
  Kalmoes is gekend doordat deze plant zeer veel fosfaten opneemt. De medicinale werking van deze plant zal menig vijverliefhebber ook bekoren omdat er op die manier ontsmettende stoffen in de vijver terecht komen. Dit zorgt voor kwalitatief beter water.
  
  
• waterkers
  Een plantje dat zeer snel groeit is waterkers. Dit kan ook gewoon als drijfplant in de vijver gelegd worden. Koi zullen er ook graag van knabbelen. Het maakt vele kleine worteltjes waartussen bacteriën zich nuttig kunnen maken.
  
  
• waternavel
  Waternavel staat bekend omwille van zijn mogelijkheid om zwarte metalen uit het water op te nemen. Let op, er zijn 2 soorten waternavel: gewone en de grote waternavel. Die laatste is eigenlijk een verboden plant en dient ten allentijde uit de vrije natuur te blijven.
  
  
• zuurstofplanten
  Zuurstofplanten zijn sneller groeiers en zullen onder water hun zuurstof afgeven. Gekend is gedoornd hoornblad en aarvederkruid. Ligt de vijver in een schaduwrijke plaats? Dan kan bronmos het zeer goed doen als zuurstofplant.