Soorten giftige planten voor mensen

Vele planten zijn esthetisch zeer kleurrijk en sierlijk, maar vaak beseft men niet dat er achter die prachtige plant ook een giftige plant kan steken. Het innemen van enkele gram of druppels van bessen of delen van de bloem kan al voldoende zijn om ernstige vergiftiging op te lopen met soms fatale gevolgen nadien. "Alle planten zijn in principe giftig”, zei de zestiende eeuwse arts en natuuronderzoeker Paracelsus. “Slechts de dosis bepaalt of een stof al dan niet giftig is”. Sommige planten kunnen - als ze sterk verdund en in bepaalde mate - geneeskrachtig zijn. Maar van wat plantensap, een blaadje, besje of bloemetje kan al iemand vergiftigd zijn, met soms fatale gevolgen. De giftigste plant aanduiden kan niet zomaar alles hangt af van groeiplaats, jaargetijde, hoeveelheid zonneschijn, manier van aanraking van gifstof en de vatbaarheid van de innemer. Hieronder een kort overzicht van enkele planten die de aandacht verdienen.

Taxus (baccata of venijnboom) is de meest bekende giftige inheemse plant. Alle delen van de taxus zijn giftig. Daarom is het dan ook opletten waar men taxus(haag) plant, liefst ver van plaatsen waar kinderen spelen of vee kan lopen. Enkel het vruchtvlees van de Taxusvrucht is niet-giftig, maar de pitten in de vrucht zijn dan weer wel giftig. Als keerzijde bieden taxusnaalden paclitaxel aan, een grondstof voor kankermedicijn.

Oleander (Nerium oleander) wordt vaak beschouwd als een van de meest giftigste planten ter wereld. Alle onderdelen van de plant zijn zeer giftig, ze bevatten oleandrine en neroside. Beide stoffen hebben werking op de hartspieren. Ook honing gemaakt van de nectar van de Oleander kan giftig zijn.

Een andere plant die als een van de giftigste wordt beschouwd is het paternosterboontje (Abrus precatorius). Deze heeft harde zaden die fel rood gekleurd zijn die soms in tropische artisinale halssnoeren worden gebruikt. Het zijn vooral de bonen die giftig zijn, slechts enkele milligram van het sap zou al fataal zijn. De harde zaden zijn niet gevaarlijk zolang de harde schil niet doorgeprikt of doorgebeten is. In de tropen is het maken van deze halssnoeren niet zonder risico, wanneer men zich per ongeluk aan de naald prikt waarmee men de bonen perforeert heeft men een dodelijke dosis opgenomen.

Het vingerhoedskruid (Digitalis purpurea) is bekend van haar hoogte en massale bloei van wel negentig roze tot paarse vingerhoedjes. Hoewel er medicijnen worden gemaakt tegen hartklachten heeft een inname van het blad een te hoge dosis en een negatieve werking heeft op de hartspieren. Waardoor de inname van Vingerhoedskruid hetzelfde effect heeft als Oleander of lelietje-der-dalen (Convallaria majalis).

De maretak (Viscum album) bladen en takken zijn giftig. De witte bessen kunnen na inname van meerdere bessen braken en diarree veroorzaken. Giftigheid is sterk afhankelijk van de gastheerboom. Net zoals de Taxus kent de Maretak ook in de kankertherapie toegepast omwille van de cytotoxische en immuunstimulerende eigenschappen. Daarnaast kan het ook helpen bij een te hoge bloeddruk en aanverwante klachten.

Een van de bekendste vergiftigingen door planten is die van de filosoof Socrates in 399 voor Christus. Daarbij werd de gevlekte scheerling (Conium maculatum) gebruikt, het sap is het zenuwgif coniine en werd door de oude Grieken gebruikt voor een doodvonnis te voltrekken. Ook de andere planten uit de scheerlingfamilie kunnen zeer giftig zijn, zoals de waterscheerling (Cicuta virosa).

monnikskap (Aconitum) Een ander voorbeeld waarbij vroeger het plantensap werd gebruikt voor de executie is de monnikskap (Aconitum), waarbij de inname van slechts enkele druppels sap al voor verlamming aan de hart- en ademhalingsspieren veroorzaakt. Meestal met de dood tot gevolg. Hoewel de plant zeer mooi oogt is het aanraken van de plant niet aan te raden. De bessen van de wolfskers (Atropa belladonna) zien er zeer ook smakkelijk uit, en ze proeven ook zo, maar slechts enkele besjes kunnen al dodelijk zijn. De plant gehele plant is rijk aan alkaloïden, de bes bevat atropine en is dus zeer giftig.

Een voor de mens vreemde giftige plant is de wonderboom (Ricinus communis). Alle delen van de plant zijn giftig hoewel de zaden het meest giftige zijn van allemaal. Bij inname van vier a acht zaden kan het dodelijk zijn voor de mens. Het aparte is dat bij honden de zaden pas dodelijk zijn vanaf 11 zaden, bij eenden is dit vanaf 80 zaden.
In survivalboeken raadt men aan om zoveel mogelijk weg te blijven van planten met een wit melkachtig sap. Zo ook het sap van de wolfsmelk of euphorbia dat gevaarlijk is voor huid en ogen. Net zoals de kerstster (Euphorbia pulcherrima) die familie is van de Euphorbia is het sap van deze plant sterk irriterend. Bij het snoeien of (ver)planten van de Euphorbia steeds handschoenen dragen en oogbescherming. De fel rode bladen van de Kerstster zijn dan ook aantrekkelijk voor kinderen dus altijd opletten waar men deze plant plaatst.

Maar sommige planten kunnen niet enkel reactie veroorzaken door inname. Planten zoals de reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) kunnen irritaties veroorzaken via aanraking. Anderen planten kunnen dan weer sterhaartjes laten vrijkomen van het blad zoals de groenblijvende Viburnum rhytidophyllum of de leerbladige sneeuwbal. Deze haartjes kunnen dan de huid en ogen irriteren. Met deze plant is het opletten geblazen bij het snoeien en kan dus best niet op plaatsen staan waar kinderen spelen. Ook de bessen, bladen en schors van de Sneeuwbal zijn giftig.

Andere giftige planten zorgen voor zwelling en irritatie bij aanraking en inname zoals de aronskelk (Arum Maculatum), met braken, miselijkheid, buikpijn maag-en darmstoornissen en diarree tot gevolg. Ook het eten van hulst (Ilex aquifolium) bladeren en bessen heeft hetzelfde gevolg. Bij het eten van 5 besjes kan hevig braken, diarree en slaperigheid optreden.

Kastanjes

Een veel voorkomende vergissing is dat de vruchten van de tamme kastanje (Castanea sativa)worden verward met die van de wilde kastanje ook wel witte paardenkastanje (Aesculus hippocastanum) genoemd. De tamme kastanjevruchten zijn een lekkernij en worden in gerechten gebruikt. Ze zijn het best te herkennen aan de vele lange stekels op de bolster van de vrucht. De niet eetbare witte paardenkastanjevrucht heeft minder maar dikkere stekels op de bolster. De bittere smaak van de vrucht zorgt ervoor dat ze niet makkelijk gegeten kan worden. Als er toevallig toch 1 of 2 vruchten gegeten worden is het mogelijk dat de vrucht niet voorbij de maagpoort geraakt en dan in de maag blijft steken. Er kunnen dan spijsverteringsklachten, misselijkheid en buikpijn optreden.

Voor veel vruchten geldt dat een kleine inname van een vrucht ongevaarlijk is. Zoals de vruchten van de lijsterbes, meidoorn, vlakke dwergmispel, vuurdoorn en zuurbes volstaat het om bij inname van minder dan 10 bessen om de delen van een plant uit de mond te verwijderen (eventueel met een nat washandje) en proberen de delen uit te laten braken. Je geeft best water te drinken om hoeveelheid te verdunnen.

Bij andere of grotere vergiftingen kan je best altijd contact opnemen met het antigifcentrum of een arts. Bij een weinige inname van licht giftige bessen kan het toedienen van medicinale houtskool helpen. Medicinale houtskool is een fijn poeder dat bereid wordt uit kool van plantaardige oorsprong en in staat is om giftige stoffen op te nemen die in het maagdarmkanaal bevinden. Zo verhindert het een verdere opname van gifstoffen in de bloedbaan en wordt het via de stoelgang uitgescheiden. Bij een grote inname van zal men naar het ziekenhuis moeten. Indien mogelijk hou je best een lijst bij van de aanwezige giftige planten in de tuin of binnenshuis. Zo verlies je geen tijd bij een ongeval. Ken je de plant niet neem dan indien mogelijk een tak mee met bladeren en bloemen of vruchten.

Soorten giftige planten voor mensen

Andere artikels

Toppers

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Webshop producten