Dansende spreeuwen in de lucht

In het najaar duiken ze opnieuw op. Enorme groepen spreeuwen die bij valavond uit verschillende windrichtingen samen komen. De natuur kent vele wonderen en dit is er beslist één van. Wat een spektakel! De vogels overnachten in grote groepen maar voordat ze slapen gaan, trakteren ze ons nog met een indrukwekkende vliegshow!

Als je naar dit schouwspel kijkt, kan je niet anders dan verwonderd zijn en stel je jezelf toch de vraag hoe een dergelijke groep vogels dusdanig kan communiceren dat ze niet tegen elkaar aan vliegen? Hoe spreken ze af om op hetzelfde moment en op diezelfde plaats samen te komen? En waarom doen ze dit?

Spreeuwendans

Weetjes over de spreeuw

De spreeuw (Sturnus vulgaris) is een zwarte vogel met een glanzend paarsgroen verenkleed en opvallende witte spikkels. In het broedseizoen zijn ze donkerder van kleur. Jonge spreeuwen hebben een bruin, eerder onopvallend uiterlijk. Hun snavel is spits en geel in het broedseizoen en donkerder erbuiten. Spreeuwen leven in grote Sturnus vulgaris groepen en laten graag van zich horen. Hun zang is zeer gevarieerd en ze zijn ook meester in het nabootsen van andere vogels en zelfs het geluid van kikkers en bepaalde zoogdieren kunnen ze imiteren. Als je denkt een buizerd te horen, kan het ook wel eens een spreeuw zijn. Hun grootte schommelt tussen 19 cm en 22 cm.

Met hun spitse snavel gaan ze op zoek naar insecten terwijl ze al stappend door het gazon of weiland foerageren. In het najaar als het fruit rijp is en de insecten schaarser worden, doen ze zich te goed aan bessen en fruit. Je kan ze dan ook vaak zien in boomgaarden. Hun nest bouwen ze bij voorkeur op grotere hoogtes in holtes van oude bomen maar ook in kieren van gebouwen of geschikte nestkasten voor holenbroeders. Na het broedseizoen troepen vogels samen tot enorme zwermen.

In de Middeleeuwen werden voor het eerst spreeuwenpotten gebruikt om de jongen te vangen en op te eten. Ook in België werden tot 1972 spreeuwen gevangen voor consumptie.

Vaak komen spreeuwen uit koudere gebieden zoals Rusland en Polen overwinteren in onze streken omdat de winters hier milder zijn.

Waarom troepen ze samen?

Spreeuwen verzamelen op het eind van de dag om te gaan slapen. De gigantische zwarte wolk die ontstaat valt van ver op waardoor ook andere spreeuwen worden aangetrokken tot de groep. Wanneer dieren in een grote groep samenkomen staan ze sterker tegen vijanden. Voor roofvogels wordt het op die manier moeilijker om aan te vallen en een individu te pakken. Hoe meer ogen, hoe meer kans dat een mogelijke vijand wordt opgemerkt. Om die reden maken spreeuwen ook dansende bewegingen. Sperwers of slechtvalken die wel een lekkere hap zien in de spreeuwen, raken door de snelle bewegingen verward.

Spreeuwen op elektriciteitskabels

Hoe spreeuwen in een zwerm bewegen

Naar de beweging van spreeuwen is al heel wat wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd. Zo vliegen alle vogels met dezelfde snelheid van ongeveer 36 km/uur en maken ze regelmatig bochtjes. Hierdoor krijgen we de indruk dat de zwerm aan het dansen is. Om niet tegen elkaar te botsen tijdens hun dans gebruiken ze een vernuftig vliegsysteem. Alle spreeuwen in de zwerm houden maximaal 7 vogels in hun nabije buurt in het oog. Van zodra 1 van die naburige vogels een andere beweging maakt, reageert de ander vogel hier onmiddellijk op en maakt hij vervolgens dezelfde beweging. Ze houden ook onderling voldoende afstand.

De combintaie van een constante snelheid en een enorm reactievermogen zorgt ervoor dat de spreeuwen zich in dergelijke grote groepen kunnen voortbewegen. Eenzelfde manier van bewegen vind je ook nog bij andere dieren zoals bij grote scholen ansjovissen.

Zie je een grote groep spreeuwen in de lucht, neem dan even de tijd om hen te bewonderen en misschien kan je ze wel proberen te tellen?