Peterselie of Petroselinum crispum

Wetenswaardigheden over de plant

Dit tweejarig, winterhard, maar als éénjarig gekweekt keukenkruid is van oorsprong terug te vinden in het gebied rondom de Middellandse Zee en verspreidde zich in de tijd over gans Europa. Ten tijde van Karel de Grote was de bevolking verplicht dit kruid te kweken (omwille van het gunstig effect op de gezondheid). Peterselie is één van de meest gebruikte tuinkruiden, dit zowel als smaakversterker, maar nog populairder als schotelversiering of als afwerking van gerechten. Denken we hier ook even aan de gerechten « fines herbes », waarvan peterselie een essentieel bestanddeel is. Peterselie is echter veel meer dan decoratie . Het helpt ons bij de algemene werking van onze lichaamsfuncties. Hier komen we verder zeker op terug. De smaak van peterselie is verfijnd en hartig, echter niet zo overheersend als lavas en selder. In de zaden van peterselie zit een etherische olie die het giftig ‘apiol‘ bevat, deze olie wordt dus niet gebruikt in gerechten. Groot voordeel is dat peterselie het jaar rond vers kan geoogst worden. Het kruid is familie van de schermbloemigen, net zoals dille, koriander, wortel, selder enz… De plant wordt zo’n 20 cm groot.

OPGELET: tijdens het opschieten in bloemstengels verliest peterselie veel van zijn smaak!!!

Soorten:

1. Bladpeterselie (Petroselinum crispum):
platte bladen : pittiger smaak
gekrulde bladen = mospeterselie (garnituur)

2. Wortelpeterselie (Petroselinum c.tuberosum), gebruikt als smaakmaker in de keuken

Standplaats

Geef peterselie geen zonnebad, hij groeit liever in halfschaduw. Een humusrijke en vooral vochthoudende, frisse grond is belangrijk. Plant hem niet in de onmiddellijke omgeving van wortels. Hij verdraagt ook geen vers stalmest (verbranding). Zet hem liefst op een perceel grond waar de vorige teelt geen schermbloemige was (dus niet na de teelt van wortel, selder of dille).

Opkweek

Eerste manier

Zaaien in volle grond kan vanaf begin april tot eind juni. De trage kiemkracht (4 weken) kan men vervroegen door de zaden een nacht in lauw water te leggen voor de uitzaai. Dit laatste gebeurt op 20 cm tussen de lijnen en uitdunnen kan op 10 cm in de rij. Peterselie laat zich niet of nauwelijks verplanten door zijn pinwortel. De grond moet steeds vochtig gehouden worden tot de kieming door middel van geperforeerde plastiek of natte jutedoek. Deze teeltwijze geeft mooie en stevige planten.

Tweede manier

Zaaien in potjes gebeurt vanaf half februari tot half augustus. Vooral bij de zaai tot mei heeft men in de hobbyserre een ideale kiemtemperatuur van 20° nodig. Bij de opkweek tot de uitplant 15°. Men zaait 5-10 zaadjes per potje verdeeld en dekt af met een zaaigrondlaagje of scherp zand van ongeveer een 0,4 cm. Het trucje met het zaad in lauw water lukt hier ook. Uitplanten gebeurt wanneer we 4 à 5 jonge blaadjes zien op de jonge plant. Plantafstand 30 X 20 cm. Oudere planten uitplanten geeft een moeilijke in groei. Indien men geen grond te beschikking heeft, geen nood men kan gerust peterselie kweken in potten of bak mits een regelmatige bijbemesting. Het oogsten gebeurt door het blad te plukken, zo kan men gans het jaar genieten van een zekere oogst.

Peterselie kan belaagd worden door bladluizen of ook wel wilgenluizen genoemd (Cavariella aegopodii) genoemd naar zijn overwinteringplaats op wilgen, deze belaging is typerend voor schermbloemigen, deze kunnen door hun zuigende monddelen een virus overbrengen waardoor de plant geel - paars wordt en verdwijnt. Dit virus (Carrot Mottle virus + Yellow Dwarfvirus) is afkomstig van de tuinwortel en is zéér moeilijk te bestrijden. Het enige middel dat echt werkt is preventie, dit door de plantjes na uitplant of kieming af te dekken met kunst vliesdoek of insectengaas.
Ook de wortelvlieg - waarvan de maden de wortel van de peterselie aantasten - is een grote vijand, eens aangetast treedt een totale verwelking van de plant op waarna ze afsterft. Dus een gouden raad: steeds afdekken houdt de bladluis en wortelvlieg op een stevige afstand en op deze manier is de plant ook nog wat beschut tegen rechtstreeks zonlicht.

Gebruik in de keuken

De bladeren en wortels worden gebruikt. Als smaakmaker pas vóór het opdienen toevoegen aan de gerechten. Niet meekoken want het aroma verdwijnt totaal. Bij meekoken in soepen geeft peterselie deze laatste een bittere smaak (dus vermijden!). Wortelpeterselie mag wel meegekookt worden. Peterselie staat op nummer één bij de versiering van onze koude schotels. Geeft onze aardappelen een feestelijke aanblik (fijngesnipperd er bovenop strooien), ook bij aardappelpuree, worteltjes en erwten, sauzen, vinaigrettes en ook in onze omelet “fines herbes” is peterselie een graag geziene gast. Ook onze soepen, vis, kip en zelfs onze kruidenboter komt hij verfijnen. Gefrituurde peterselie smaakt flets, evenals gekookte of gestoomde. Drogen kan ook maar met veel smaakverlies. Diepvriezen kan zeker, wel niet meer te gebruiken als schotelversiering.

Een kruidig receptideetje:

Gebakken kabeljauwfilet met peterselie

700 gr kabeljauwfilet
50 gr bakboter of olijfolie
2 eetlepels citroensap
2 grote eetlepels gehakte peterselie
1 ui
1 klontje hoeveboter
peper – zout - viskruiden
afwerking: wat citroen, een toefje peterselie

Wrijf de visfilet in met wat zout, peper en de viskruiden. Pel de ui en hak hem fijn. Nu kan men de filets bakken in de hete boter tot ze gaar zijn (bruin korstje). Halverwege de baktijd voegt men de ui toe en laat hem mee bakken. Wanneer de filets gaar zijn leggen we ze op ons bord, sprenkelen er wat citroensap over en bestrooien we ze rijkelijk met de gehakte peterselie, nu nog de gesmolten hoeveboter er overgieten en alles wordt één lekker geheel. De partjes citroen en het toefje peterselie als versiering maken ons gerecht bovendien feestelijk, laat het u smaken. TIP: Nu de krielaardappelen op komst zijn zullen ze wonderwel accorderen met onze vis.

Geneeskrachtige eigenschappen

In peterselie zitten vele vitamines, waaronder vitamine A en C en het bevat ook veel ijzer en kalk. Het kruid is bloedzuiverend, eetlustopwekkend en kalmerend. Helpt bij hoofdpijn en leverkwalen, ook nuttig bij nierstenen. Zelfs bij menstruatiepijn helpt peterselie. Het kruid heeft ook een heilzame werking bij vermoeide ogen (kompres). Bij insectenbeten kan men ook gekneusde bladeren inwrijven op de pijnlijke plekken (verzacht). Bent u wat verdrietig of somber, dan is peterselieolie een natuurlijke antidepressiva (5 à 6 druppels), deze peterselieolie laat men verdampen in de aromalamp, deze kan men bekomen in gespecialiseerde zaken, die de olie verwerken en verkopen. Kauwen op een peterselieblad helpt de knoflookgeur verdwijnen en geeft een frisse adem.